Karkonosze. Fotografia 1945 – 2021.

Jerzy Olek, Karkonosze 1983

Otwarcie wystawy 3 grudnia o godz. 17.00 w BWA w Jeleniej Górze przy ul. Długiej 1.

Część ekspozycji w Galerii BWA w Jeleniej Górze, ul. Długa 1 z fotografiami: Ewy Andrzejewskiej, Adama Bencala,  Jaroslava Beneša, Jana Bortkiewicza, Józefa Macieja Bożka, Jiiřego  Bruníka, Jakuba Byrczka, Jerzego Chaberka, Sławoja Dubiela, Jiiřego Dvořaka, Marka Dziedzica, Zdenka Feyfara, Waldemara Grzelaka, Zenona Harasyma, Jiřego Havla,  Miroslava Hladika, Macieja Hnatiuka, Janiny Hobgarskiej, Romana Hryciowa, Jacka Jaśko, Eugeniusza Józefowskiego, Jaroslava Kacovskyego, Marcina Kiełbiewskiego, Piotra Komorowskiego, Bogdana Konopki, Ctibora Koš`tála, Andrzeja Jerzego Lecha, Adama Lesisza, Krzysztofa Leszczyńskiego, Patryka Lewkowicza, Marka Likszteta, Jerzego Malinowskiego, Zdenka Meneca, Wojciecha Miatkowskiego, Tomasza Michałowskiego, Tomasza Mielecha, Janusza Moniatowicza, Haliny Morcinek, Krzysztofa Niewiadomskiego, Janusza Nowackiego, Jerzego Olka, Tomaša Rasla, Davida Stranskyego, Rafała Swosińskiego, Marka Szyryka, Jany Trawniczek, Stanisława J. Wosia, Waldemara Wydmucha, Wojciecha Zawadzkiego, Grzegorza Zięby, Petra Zinkego wypożyczonych z Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, Muzem Karkonoskiego Parku Narodowego w Vrchlabí, Jilemnicach, Galerii BWA w Jeleniej Górze, Archiwum Państwowego - Oddziału w Jeleniej Górze, Jeleniogórskiego Centrum Kultury, Jeleniogórskiego Towarzystwa Fotograficznego oraz z kolekcji prywatnych.

Część ekspozycji w Muzeum Karkonoskim, w Galerii Na Górze, ul. Matejki 28 z fotografiami:  Stefana Arczyńskiego, Jana Bułhaka, Jana Korpala, Kazimierza Najdenowa, Emila Londzina, Zbigniewa Staniewskiego wypożyczonych z Muzeum Narodowego we Wrocławiu, oraz: Zenona Auksztulewicza, Ryszarda Brawańskiego, Waldemara Grzelaka, Wiktora Jaworskiego, Jana Kotlarskiego, Krzysztofa Kuczyńskiego, Roberta Kutkowskiego, Wacława Narkiewicza, Mieczysława Obałka, Tomasza Olszewskiego, Pawła Pierścińskiego, Andrzeja Rutyny, Artura Schabowskiego, Zygmunta Trylańskiego, Jerzego Wiklendta, Waldemara Wydmucha, Jerzego Zająca, Władysława Żołęckiego z kolekcji Jeleniogórskiego Towarzystwa Fotograficznego, Galerii BWA w Jeleniej Górze i Jeleniogórskiego Centrum Kultury oraz archiwów prywatnych

Wystawa w BWA i w Muzeum Karkonoskim otwarta od 3 grudnia 2021 r. do 26 lutego 2022 r.

Wystawa porusza problem różnych sposobów rejestracji Karkonoszy w fotografii czarno – białej, tradycyjnej. W historii sztuki stanowi ewenement wybitny, wyjątkowy i ponadlokalny. Tuż po II wojnie światowej w 1945 r., w  Karkonosze przyjeżdżali tacy twórcy fotografii, jak: Jan Bułhak, Stefan Arczyński oraz Jan Korpal, Tomasz Olszewski czy Jerzy Wiklendt. W Karkonoszach czeskich tworzył wówczas m.in. Zdenko Feyfar. W 1961 r. powstało Stowarzyszenie Miłośników Fotografii Amatorskiej, późniejsze Jeleniogórskie Towarzystwo Fotograficzne, którego twórcy chętnie fotografowali Karkonosze. Wśród nich wyróżniały się fotografie Waldemara Wydmucha, Wacława Narkiewicza czy Zygmunta Trylańskiego. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w Karkonoszach pojawili się twórcy fotografii nowoczesnej, jak Jerzy Olek, Jan Bortkiewicz, Jakub Byrczek, Bogdan Konopka, Adam Lesisz, Andrzej Jerzy Lech, Wojciech Zawadzki. Pojawił się wówczas nowy program dla rozwoju fotografii, tzw. elementarnej, w Polsce absolutnie nowatorski. Inspiracja XIX wiecznymi technikami fotograficznymi spowodowała rozwój fotografii kontaktowej, w której obraz fotograficzny kopiowany jest stykowo, 1:1 z wielkoformatowego negatywu. Fotografia ta rozwija się do dziś, a obrazy Karkonoszy są jej częstym tematem. Pojawiają się w twórczości artystów jeleniogórskich – nieżyjących już Ewy Andrzejewskiej, Wojciecha Zawadzkiego, a także Marka Likszteta,  Haliny Morcinek, Krzysztofa Niewiadomskiego, Janiny Hobgarskiej, Tomasza Mielecha, oraz wybitnych polskich fotografów, którzy od lat przyjeżdżają w góry i fotografują Karkonosze: Janusza Nowackiego, Marka Szyryka, Rafała Swosińskiego, Macieja Hnatiuka, Stanisława J. Wosia, Tomasza Michałowskiego a z Czech, m.in. Jaroslava Beneša. Powstają nowe wizje Karkonoszy, obrazy artystów, którzy widzą i rejestrują świat po swojemu, indywidualnie. 

Bardzo ważną częścią projektu jest wydanie obszernego albumu, który będzie podsumowaniem historii fotografii Karkonoszy zarówno w Polsce i w Czechach, poprzez fotografię tradycyjną – czarno – białą jako ważnego zjawiska w sztuce fotografii z tekstami specjalistów z dziedziny historii fotografii takich jak Adam Sobota czy Jiří Dvořak. Chcemy zachować w albumie najpiękniejsze i najważniejsze obrazy Karkonoszy, jakie powstały w okresie 1945 – 2021. Wydawnictwo będzie zawierało matriały z sympozjum naukowego, które jest jednym z ważniejszych elementów projektu HANDMADE PHOTOGRAPHY.  W katalogu  zaprezentujemy prace 80 fotografów.

Projekt dotyka części rozległego tematu jakim jest fotografia Karkonoszy – fotografii czarno – białej od momentu kiedy Karkonosze stały się górami należącymi do Polski aż do czasów współczesnych. W przyszłości mamy zamiar uzupełnić lukę badawczą dotyczącą fotografii Karkonoszy i zająć się tematyką równie bogatej historii fotografii barwnej w Karkonoszach oraz fotografii historycznej ukazującej Karkonosze. Wówczas historia fotografii Karkonoszy będzie w pełni opracowana.

Kuratorka wystawy – Joanna Mielech

Sympozjum naukowe w ramach projektu pn. ,,Genius loci" odbędzie się 4 grudnia od godz. 12.00 w Ośrodku Wojków (ul. Górna 2, 58-530 Kowary).

Fotografii użyczyły:

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Muzeum Karkonoskiego Parku Narodowego w Vrchlabí

Muzeum Karkonoskiego Parku Narodowego w Jilemnicach

Archiwum Państwowe – Oddział w Jeleniej Górze

Jeleniogórskie Centrum Kultury

Jeleniogórskie Towarzystwo Fotograficzne

Biuro Wystaw Artystycznych w Jeleniej Górze

oraz archiwa prywatne 

Organizator / Organizátor: BWA w Jeleniej Górze. Dyrektor / ředitelka Luiza Laskowska

Partner: Oblastní galerie Liberec. Dyrektor / ředitel Pavel Hlubuček

Projekt “Handmade Photography” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska – Polska 2014 - 2020, środków budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Nysa oraz Miasta Jelenia Góra. / Projekt “Handmade Photography” je spolufinancován z prostředků Evropské unie  v rámci Evropského fondu pro regionální rozvoj v rámci Programu Interreg V-A Česká republika - Polsko 2014 - 2020 a prostředků státního rozpočtu Polské republiky prostřednictvím Euroregionu Nisa a také Městem Jelenia Góra.

Ewa Andrzejewska. Wojciech Zawadzki. Góry - Fotografia.

Wystawa towarzysząca XX Biennale Fotografii Górskiej w Jeleniej Górze

Termin wystawy: 14.września - 13. października 2018r.,
wernisaż 21.09.2018r. godz. 18.00

Miejsce prezentacji i wernisażu: Galeria BWA w Jeleniej Górze. ul. Długa 1
Organizator wystawy: Jeleniogórskie Centrum Kultury,

Współorganizator – Biuro Wystaw Artystycznych w Jeleniej Górze,

Ewa Andrzejewska: Karkonosze

Wojciech Zawadzki: Karkonosze

21 września 2018r. o godz. 18.00 w Biurze Wystaw Artystycznych w Jeleniej Górze odbędzie się wernisaż wystawy dwojga wybitnych twórców polskiej fotografii - Ewy Andrzejewskiej i Wojciecha Zawadzkiego. Wystawa towarzyszy obchodom XX Międzynarodowego Biennale Fotografii Górskiej w Jeleniej Górze jednej z najważniejszych imprez fotograficznych o tematyce górskiej w Polsce, organizowanej od czterdziestu lat przez Jeleniogórskie Centrum Kultury (wcześniej pod nazwą WDK i RCK).
Ewa Andrzejewska i Wojciech Zawadzki to artyści do końca życia związani z Jelenia Górą, byli głównymi organizatorami życia artystyczno – fotograficznego w Jeleniej Górze. Ich rola w integracji środowiska fotograficznego w Polsce jest nieoceniona. Pracowali w Jeleniogórskim Centrum Kultury i tam zajmowali się organizacją Biennale Fotografii Górskiej w Jeleniej Górze, górskich plenerów, wszechnic fotograficznych, prowadzili Galerię Korytarz, powołali szkołę fotografii przy JCK i przez całe życie byli aktywni twórczo. Propagowali tradycyjne techniki w fotografii, pracę w ciemni fotograficznej. Uczestniczyli we wszystkich najważniejszych prezentacjach fotografii w Polsce.

Wystawa jest prezentacją najwyższej klasy fotografii górskich z Tatr, Karkonoszy, Gór Stołowych, Rudaw Janowickich i Pienin, które Ewa Andrzejewska i Wojciech Zawadzki tworzyli równolegle do innych swoich cykli fotograficznych. Fotografie wykonane zostały w sposób tradycyjny, w ciemni, metodą fotochemiczną, są stykami i powiększeniami wykonanymi z wielkoformatowych negatywów. Stanowią przykład szlachetnego rzemiosła fotografii i piękna wykreowanych obrazów. Na wystawie można zobaczyć ponad 100 fotografii. Najstarsze prace Wojciecha Zawadzkiego z Karkonoszy i Rudaw Janowickich pochodzą z lat siedemdziesiątych, Ewy Andrzejewskiej z osiemdziesiątych. Prace do wystawy wypożyczone zostały od spadkobierców artystów Jana Zawadzkiego i Przemysława Winczewskiego.

Katalog towarzyszący wystawie zawiera wszystkie najważniejsze, często nieznane fotografie górskie Ewy Andrzejewskiej i Wojciecha Zawadzkiego zebrane w jednym, 200 stronicowym wydawnictwie z tekstami krytycznymi o twórczości fotograficznej artystów i notami biograficznymi, w kontekście fotografii górskiej. Projekt graficzny katalogu wykonała Monika Aleksandrowicz.
Wydanie katalogu jest szczególnie ważne dla upamiętnienia twórczości fotograficznej Ewy Andrzejewskiej i Wojciecha Zawadzkiego w pierwszą rocznicę ich śmierci, oraz przypomnienia o ich działalności kulturalnej.

Koordynator projektu “Ewa Andrzejewska. Wojciech Zawadzki. Góry - Fotografia”: Joanna Mielech

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz Miasta Jeleniej Góry.

 

Wydarzenie zostało objęte patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.

 

Patronat honorowy:

 Patronat medialny: 

Dr. Eduardo Mertens: Śnieżne Kotły z pierwszym schroniskiem zbudowanym przez Leopolda Christiana Gottharda  Schaffgotscha w 1837r.

W roku 1892 Max Leipelt wydał okazały album z fotografiami Dr. Eduardo Mertensa, który zadedykował zmarłemu w 1891r. Ludwigowi Schaffgotschowi.
Na jednej z pierwszych stron albumu upamiętnił Ludwiga Schaffgotscha jako Przyjaciela Karkonoszy o wielkim sercu. Rzeczywiście Ludwig von Scahffgotsch wybudował m.in. pierwsze schronisko na Rozdrożu Izerskim w 1876r. i ufundował kościół Bożego Ciała w Szklarskiej Porębie. Max Leipelt cenił fotografie  Eduarda Mertensa z Berlina, wydał kilka serii jego widoków Karkonoszy w tekach z  oryginalnymi fotografiami oraz w postaci albumów. Ten album pochodzi ze zbiorów dawnej Biblioteki Majorackiej Schaffgotschów w Cieplicach. Pozostałe fotografie z tego albumu znajdują się w zakładce Max Leipelt.

Joanna Mielech: Fotografia Karkonoszy

Fotografia Karkonoszy to w historii tej dziedziny sztuki swoisty fenomen. Fotografie, które powstawały w tym miejscu w czasach, gdy technika ta dopiero zaczynała być powszechna, były odbiciem zachwytu nad pięknem tych niewielkich gór oraz wyrazem fascynacji nad szlachetnością techniki fotograficznej. Pod tym względem nic się nie zmieniło. Ma się niekiedy wrażenie, że przestrzeń tego miejsca nieustannie przywołuje duchy przeszłości aby kontynuować coś, co już się kiedyś zaczęło i zostało przerwane w momencie największego rozkwitu przez wojnę oraz późniejsze  zmiany na mapie. Być może to niezaspokojony genius loci Karkonoszy powoduje, że współcześni fotografowie  podążają jakby w tym samym kierunku, drogą, której nie zdążyli przebyć ich artystyczni poprzednicy.  Powstaje dziś wiele współczesnych fotografii, które stanowią piękne rozwinięcie symbiozy obiektywnego dokumentu z pełnym emocji zachwytem nad pięknem tych gór a wszystko za pomocą starych, przedwojennych kamer fotograficznych, wielkoformatowych klisz i sepiowanych często odbitek, jakby na cześć piękna przedwojennej fotografii, której w okolicach Karkonoszy nie zachowało się zbyt wiele.

Joanna Mielech

Adam Sobota: Karkonosze fotograficzne po 1945 roku

Tekst pochodzi z : "Wspaniały krajobraz. Artyści i kolonie artystyczne w Karkonoszach w XX wieku/ Die Imposante Landschaft. Künstler und Künstlerkolonien im Riesengebirge im 20. Jahrhundert" wydanej przez Gesselschaft für interregionalen Kulturaustausch e.V. Berlin i Muzeum Okręgowe w Jeleniej Górze w 1999r.

Karkonosze, jeśli chodzi o ich przedstawianie i znaczenie po r. 1945, stale porównywano z Tatrami. Tatry, podobnie niezbyt rozległy lecz wyróżniający się masyw górski, w kulturze polskiej pełniły rolę wyjątkową i były systematycznie fotografowane od 1858 r. przez wielu wybitnych fotografów. Podążali tam licznie artyści i był to też ośrodek działalności niepodległościowej, dzięki której państwo Polskie odrodziło się w r. 1918.

Pojawienie się Karkonoszy w granicach Polski było jednak czymś zupełnie innym. Dokonane, decyzją zwycięskich w wojnie mocarstw zmiany granic i przymusowe przesiedlenia, przerywały kulturowe tradycje, a totalitarny ustrój państwa utrudniał wyrażanie autentycznych odczuć w każdej sferze. Sztuka była często jedyną formą niezależnych wypowiedzi, a na terenie Dolnego Śląska, zaludnianym po r. 1945 przez przybyszy z różnych stron dawnej Polski, pojęcie tradycji było traktowane przez twórców z dużą ostrożnością, ponieważ stale manipulowała nim komunistyczna propaganda.

Rejon Karkonoszy, jako obszar aktywności i inspiracji artystycznej, z oczywistych powodów musiał polegać w dużym stopniu na przybyszach z zewnątrz, którzy czasami osiedlali się tam, albo traktowali go jako miejsce wypadów. Tak było i w wypadku fotografii. Pierwszym wielkiego formatu polskim twórcą, który po wojnie pojawił się w Karkonoszach, był Jan Bułhak (1876-1950), sławny ze swojego programu "fotografii ojczystej". Bułhak przyjechał pierwszy raz w Karkonosze latem 1946r. razem z Mieczysławem Orłowiczem, który w Ministerstwie Komunikacji, również i przed wojną, organizował fotografowanie i wydawanie pocztówek krajoznawczych. Chodziło o pozyskanie materiałów z terenów mało znanych Polakom i  tym właśnie zajmował się Jan Bułhak w ostatnich latach życia, odwiedzając Karkonosze co rok do roku 1949.

Bułhak był w Polsce wzorem dla fotografów, którzy chcieli łączyć krajoznawstwo z celami artystycznymi. Staranna "malarska" kompozycja, bogactwo światłocieniowych efektów, ukazywanie przenikania się różnych żywiołów, jak i reprezentacyjność przedstawień, to były wartości podzielane przez innych znanych artystów-fotografów, jacy wyprawiali się w Karkonosze w pierwszych latach po wojnie (m.in. Krystyna Gorazdowska, Janina Mierzecka i Henryk Derczyński z Wrocławia, Edward Falkowski z Warszawy, czy Józef Rosner i Henryk Hermanowicz z Krakowa). W pobliskim Lwówku Śląskim fotoamator Tadeusz Sierosławski założył nawet tzw. Ośrodek Bułhakowski dla zrealizowania wskazań jego patrona.

Na książkach Jana Bułhaka opierał się też pierwszy polski fotograf, jaki osiadł na stałe w Karkonoszach: Jan Korpal (1916 - 1977). Pochodził ze Śląska Cieszyńskiego, fotografią zajmował się zawodowo od r. 1936, i latem 1945 r. zamieszkał w Szklarskiej Porębie, gdzie początkowo prowadził rzemieślniczy zakład fotograficzny, a po r. 1954 wykonywał wolny zawód artysty - fotografika. Od pierwszego wyróżnienia jego pracy na wystawie w Sopocie w r. 1949, cieszył się w tym środowisku wielkim poważaniem, zwłaszcza dzięki górskim pejzażom, często publikowanym w wydawnictwach turystycznych. Przeszło 30 lat Jan Korpal fotografował Karkonosze, w sposób wszechstronny; od panoram, zjawisk przyrody, szczegółów roślinnych i skalnych, po architekturę, działalność gospodarczą człowieka w górach i portrety. Uznawany był za mistrza techniki fotograficznej, a jego przyjaźń z malarzem Wlastimilem Hofmanem z pewnością uświadamiała mu bardziej możliwości oddziaływania na widza poprzez nastrój i symboliczną ekspresję. W r. 1958 wszedł w skład redakcji założonych wtedy Nowin Jeleniogórskich zajmując się ich stroną ilustracyjną oraz organizując konkursy fotograficzne pt. Sudety. Śmierć przerwała mu przygotowania do wydania autorskiego albumu pt. Piękno Karkonoszy; jego retrospektywną wystawę eksponowano w Jeleniej Górze w r. 1988, a w r. 1998 żona Jana Korpala uruchomiła w Szklarskiej Porębie galerię ze stałą ekspozycją jego prac. Przyjacielem Jana Korpala był Stefan Arczyński (ur. 1916), który karierę zawodowego fotografa rozpoczął w r. 1934 w Essen, a w r. 1946 zaczął prowadzić zakład fotograficzny w Kamiennej Górze. Razem z Janem Korpalem uzyskał tytuł artysty-fotografika w r. 1951, kiedy przeniósł się już do Wrocławia. Chociaż Arczyński zasłynął głównie ze zdjęć z podróży po całym świecie, to jego fotografie z Karkonoszy cenione były równie wysoko jak prace Korpala. Wśród wielu publikacji krajoznawczych Stefana Arczyńskiego był też album W Karkonoszach (1969) z tekstem najsławniejszego przewodnika i znawcy Karkonoszy Tadeusza Stecia (który równie wiele fotografował).

Arczyński i Korpal, chociaż reprezentowali tradycyjny typ fotografii (w świetle ówczesnych poszukiwań awangardowych), to wyróżniali się dynamiką i plastyczną wyrazistością kompozycji swoich prac. Ich doskonała technika i czysto fotograficzne walory zwłaszcza w wypadku Stefana Arczyńskiego nawiązywały do stylu "nowej fotografii" okresu międzywojennego. Bardziej zachowawcze w formie bywały inne prace innych znanych fotografów, którzy "dojeżdżali" w Karkonosze w pierwszych latach po wojnie: Janiny Mierzeckiej i Henryka Derczyńskiego z Wrocławia, Stanisława Wasilewicza z Dzierżoniowa czy Kazimierza Najdena z Wałbrzycha.

Ambicje artystyczne obejmowały też część ruchu fotoamatorskiego, jaki rozwijał się w rejonie Karkonoszy od lat pięćdziesiątych. W r. 1961 założono ostatecznie organizację istniejącą do dzisiaj p.n. Jeleniogórskiego  Towarzystwa Fotograficznego. Jego pierwszym prezesem był Emil Londzin, który mieszkał w Jeleniej Górze do r. 1967. Jak wspomina obecny prezes, (nieżyjący od 2012r. - przyp. red.) Waldemar Wydmuch, Jan Korpal i Emil Londzin "byli naszymi niedościgłymi wzorcami estetycznymi i technicznymi". Nestorem miejscowych fotoamatorów był Stanisław Niedźwiecki (1890 - 1974), który jako fotograf działał po I wojnie światowej w Persji, a po r. 1945 osiadł w Jeleniej Górze. Od pierwszych lat Towarzystwa do fotoamatorów najbardziej zainteresowanych tematem Karkonoszy należeli: Waldemar Wydmuch (którego archiwum obejmuje ok. 40 tys. fotografii o tej tematyce), Mieczysław Obałek, Wacław Narkiewicz i Kazimierz Filipiak. Działalność JTF ożywiła się w połowie lat siedemdziesiątych, kiedy utworzono Województwo Jeleniogórskie. Szczególne znaczenie dla pracy nad tematem Karkonoszy miały plenery, które JTF organizował dla swoich członków i zaproszonych gości (do 20 osób) w latach 1974-1985. Nosiły one wspólną nazwę Domek Myśliwski, a ich rezultatem były m.in. wystawy, które eksponowano we własnej galerii JTF, istniejącej od r. 1978. Spotkania takie były też okazją do dyskusji na temat wypracowania własnego stylu pracy przez środowisko karkonoskie tak, jak to było w przypadku tzw. "kieleckiej szkoły krajobrazu", którą propagował Paweł Pierściński, m.in. przez organizowanie w Kielcach Biennale Krajobrazu Polskiego (od r. 1963), stał się najpoważniejszym kontynuatorem idei "fotografii ojczystej" Jana Bułhaka i nietrudno było mu znaleźć zwolenników tej tradycji w różnych ośrodkach. Ostatecznie w r. 1980 w Jeleniej Górze powołano do życia Biennale Fotografii Górskiej, która o rok wyprzedziła podobny konkurs organizowany w Nowym Targu.

Zorganizowanie Biennale było też skutkiem aktywności wielu nowych twórców fotografii, jacy pojawili się w Jeleniej Górze i okolicach od lat siedemdziesiątych, takich jak m.in.: Ryszard Brawański, Krzysztof Leszczyński, Józef Bożek, Zygmunt Trylański, oraz osiągający status członka ZPAF: Tomasz Olszewski, Jerzy Wiklendt i Jan Kotlarski. Tomasz Olszewski, który powrócił w region Karkonoszy w r. 1976, był już bardzo znany z fotografii o tematyce socjologicznej i z ukazywania absurdów życia społecznego i politycznego. Jego fotografie z Karkonoszy również zasługują na wyróżnienie; w indywidualnej wystawie z 1982r. pt. Kraina wichrów i mgieł, nawiązał do tej estetyki, jaką reprezentował Jan Korpal, a wcześniej Jan Bułhak. W latach siedemdziesiątych tego rodzaju estetyka miała wyraźną przeciwwagę w pracach, które w środowisku jeleniogórskim inspirowali fotografowie wywodzący się z Wrocławia. Fotografia postkonceptualna - wyrażająca się poprzez analizy medium, kwestionowanie ustalonych zasad estetycznych, wychodzenie w realną przestrzeń, działania systemów intermedializmu - miała we Wrocławiu szczególnie silną pozycję wśród młodszej generacji artystów. Jerzy Olek, który był niezwykle aktywnym organizatorem różnych akcji i sympozjów propagujących idee neoawangardy, pojawił się w środowisku jeleniogórskim jako komisarz plenerów i wystaw współorganizowanych przez JTF, m.in. Turoszów - 76 i Karkonosze wielorakie w r. 1978. W tej ostatniej wystawie, obok reprezentantów klasycznej szkoły fotografowania gór (S. Arczyński, J. Korpal, W. Wydmuch, Z. Zieliński), swoje prace pokazali zwolennicy nowego spojrzenia, tacy jak Andrzej Lachowicz (twórca pojęcia "fotografii permanentnej" i galerii Permafo w r. 1970), Jerzy Olek, Zenon Harasym i Wojciech Zawadzki - wszyscy z Wrocławia. Dla tej drugiej grupy właściwe było operowanie zblokowanymi zestawami obrazów, gdzie spojrzenie zawężane było do detalu ukazywanego jako samoistna forma. W tym kierunku szli już wcześniej, m.in. w swoich zdjęciach górskich, Zbigniew Staniewski - jeden z pionierów sztuki konceptualnej - i Kryspin Sawicz, którzy często byli wzorem dla młodych twórców w latach siedemdziesiątych. W r. 1978 chęć wyłamania się z konwencji dała znać o sobie także w akcji fotograficznej przeprowadzonej przez Jana Kotlarskiego na rynku jeleniogórskim oraz w wystawie pt. Ostańce Józefa Bożka (fotoreportera i pejzażysty z Jeleniej Góry), która składała się z wielu fotografii form skalnych z Karkonoszy, naklejanych na boki drewnianych sześcianów, które w różny sposób były ustawiane w przestrzeni galerii.

W tym czasie członkami JTF zostało kilku alpinistów, dzięki którym na wystawach pojawiły się też fotografie z Himalajów. Jeden z nich, Roman Hryciów, razem z Ryszardem Brawańskim i Janem Kotlarskim, zainicjował zorganizowanie I Ogólnopolskiego Biennale Fotografii Górskiej. Konkurs ten od  r. 1980 stał się najważniejszą imprezą fotograficzną w tym regionie. Organizowane z tej okazji plenery i specjalne nagrody za tematykę karkonoską pobudzały aktywność miejscowych twórców, a także przyciągały tu wiele wybitnych indywidualności z całej Polski. Od II Biennale  z organizacji wycofało się JTF i odtąd pieczę nad tą imprezą sprawował Wojewódzki Dom Kultury (później Regionalne Centrum Kultury, obecnie Jeleniogórskie Centrum Kultury - przyp. red.). Szczególnie znaczące było III Biennale w r. 1984, którego komisarzami byli Roman Hryciów i Jerzy Olek, gdzie wystawie konkursowej towarzyszył przegląd przezroczy górskich, wystawa dawnej fotografii tatrzańskiej i wystawa Karkonosze. W schronisku Samotnia odbyło się też sympozjum o tematyce górskiej, a wystąpienia wybitnych specjalistów w poszczególnych tematach opublikowano w specjalnym wydawnictwie. Wystawa Karkonosze, która składała się z prac dziesięciu uczestników pleneru przeprowadzonego w r. 1983, zyskała szczególną rangę jako pierwsza zbiorowa manifestacja tendencji artystycznej nazwanej "fotografią elementarną". Jerzy Olek, wyjaśniając w tekście katalogu pojęcie "elementaryzmu", napisał, że elementaryzm jest powrotem do czysto wizualnej, medialnej ekspresji fotografii po okresie konceptualnych, filozoficznych spekulacji. Za źródła fotografii elementarnej uznana została zarówno sztuka konstruktywistycznej awangardy, jak i postawa Edwarda Westona czy innych wielkich twórców fotografii, którzy kładli nacisk na kontemplacyjną obserwację przedmiotu. Do pionierów takiej tendencji w Polsce zaliczano Wojciecha Zawadzkiego i Andrzeja Lecha, który podkreślał, że jego fotografie nie są nigdy kopiami rzeczywistości lecz jej analogiami. Był w tym postulat pełnej świadomości formalnego kształtowania obrazu fotografii w inny sposób niż robili to piktorialiści i konceptualiści. Karkonosze z 1984r. były prowokacją wobec typowej opisowej metody takich wystaw, gdyż prace 10 fotografów przedstawiały albo drobne wycinki natury albo widoki trudne do zidentyfikowania. Zwracały za to uwagę na kreacyjną siłę czystego medium i stereotypowe mechanizmy poszukiwania znaczeń. "Kontemplacyjność" elementaryzmu, bliska etosowi górskiego doświadczenia sprawiła, że ten typ fotografii w latach osiemdziesiątych zaczął być kojarzony z regionem Karkonoszy, jakkolwiek prawie wszyscy autorzy pochodzili z zewnątrz (np. Andrzej Lech z Opola, Jakub Byrczek z Katowic, a Jan Bortkiewicz, Bogdan Konopka, Jerzy Olek i Wojciech Zawadzki z Wrocławia). Kiedy jednak Wojciech Zawadzki przeniósł się do Jeleniej Góry, w porozumieniu z nim zaczęło tam funkcjonować grono twórców zainteresowanych typem fotografii kojarzonym umownie z "elementaryzmem". Są to m.in. Ewa Andrzejewska, Janina Hobgarska, Piotr Komorowski, Jacek Jaśko, czy przebywający często w Karkonoszach zamiejscowi: Janusz Nowacki, Sławoj Dubiel, Marek Szyryk, Rafał Swosiński. Miejscem prezentacji takiej fotografii jest galeria fotograficzna RCK (dziś JCK) w Jeleniej Górze Korytarz oraz blok wystaw towarzyszących kolejnym edycjom Biennale Fotografii Górskiej. Znana obecnie w całej Polsce i często opisywana "szkoła jeleniogórska" kojarzona jest najczęściej z wyrafinowaną prostotą monochromatycznych kompozycji, powstających często jako stykowe odbitki z wielkoformatowych negatywów (stąd charakterystyczne czarne ramki wokół obrazów), z których emanuje skupienie i emocjonalne przeżycie kontaktu z naturą. Do najbardziej znanych i cenionych  należą fotografie Ewy Andrzejewskiej; jej stykowe, sepiowane odbitki, wydają się łączyć współczesność, klimat fotografii XIX wieku oraz ponadczasową obecność gór. Ten typ fotografii stanowi przeciwwagę dla ekspansji w sztuce obrazów przetwarzanych cyfrowo oraz form multimedialnych. Dla twórców fotografujących w regionie Karkonoszy jest to alternatywa wobec fotografii nawiązującej do najmocniej utrwalonej tradycji, wywodzącej się z piktorializmu, gdzie stawia się na bardziej narracyjne oddziaływanie fotografii i ogólnie akceptowane wzorce piękna. Jest to rodzaj fotografii najczęściej obecny w albumach czy plakatach turystycznych, a do wyróżniających się w niej autorów należy ostatnio Janusz Moniatowicz. Funkcjonowanie tak zróżnicowanego środowiska, gdzie różne działania (wystawy, plenery, wydawnictwa) prowadzone są często równolegle sprawia, że fotografia na tym obszarze jest zjawiskiem o dużym potencjale, oddziaływującym także na zewnątrz.

Tomasz Mielech, Karkonosze